Psychologie van geheimen (12/4/2022)

Iedereen heeft geheimen, maar waarom en wat doet dat met je? Psycholoog dr. Andreas Wismeijer hield een lezing over de psychologie van wat we niet vertellen.
Er is eigenlijk heel weinig bekend over de werking van geheimen, terwijl iedereen ze heeft. Wat doet het hebben van een geheim met je? Door zijn onderzoek kwam hij erachter dat mensen grote behoefte hebben om hun geheimen te delen met anderen, mits dit in een veilige omgeving en anoniem kan gebeuren. Iets belangrijks voor jezelf houden, kan negatieve effecten hebben op je fysieke en mentale gezondheid. Aan de ene kant beschermt het je tegen de reacties van anderen, maar tegelijkertijd ontneemt het je ook heel veel.

De emotionele mens (26/10/2021)

Prof.dr. Ad Vingerhoets ging in zijn lezing de meeste actuele inzichten over het belang van alle menselijke emoties. Blozen van schaamte, schreeuwen van woede, huilen van verdriet, lachen van vreugde, verstijven van angst: allemaal uitingsvormen van de emotionele software waarmee de evolutie de mens heeft toegerust. En dat is niet zomaar, volgens emotiedeskundige Ad Vingerhoets. Gewapend met de meest actuele wetenschappelijke inzichten ontrafelde hij in de kern van menselijke emoties als angst, blijdschap, verdriet, trots, spijt, nostalgie en walging én liethij zien hoe deze emoties ons nog altijd tot nut zijn. Sterker nog: we kunnen niet zonder!
Vingerhoets pleit daarom voor een herwaardering van de menselijke emoties: de mens is namelijk van nature een sociaal wezen en om je in een groep staande te houden, is het belangrijk dat je je eigen emoties – en die van een ander – begrijpt en op een juiste manier weet in te zetten. Dat was vroeger al van het grootste belang en dat is nog altijd het geval. De regels van het sociale spel zijn in de loop der evolutie niet wezenlijk veranderd.

De robot als huisvriend? (6/2/2018)

Robots komen eraan, in onze huizen, tuinen, keukens en bedden. Ze gaan ons helpen, voor ons zorgen, maar ook taken en verantwoordelijkheden van ons overnemen. We gaan om ze geven, en misschien zelfs van ze houden. Hoe reëel zijn dergelijke toekomstbeelden? Wat zijn de huidige en toekomstige (on)mogelijkheden van robots en kunstmatige intelligentie? Wat is mogelijk en wat willen we? En wat willen we vooral ook niet? Na een introductie op deze vragen door prof. dr. Pim Haselager volgde een discussie over deze vragen.

Voorbij de witte onschuld (23/1/2018)

In haar lezing, gebaseerd op de etnografie van de dominante Nederlandse zelf-representatie, is de centrale vraag van prof. dr. Gloria Wekker hoe het mogelijk is serieus te denken dat 400 jaar imperialisme geen sporen nagelaten zouden hebben in de Nederlandse cultuur, in de taal, in onze instituties, in de manieren waarop we naar onszelf en naar de ander kijken. Hoe zou dat mogelijk zijn? Vervolgens zoomt zij in op enkele belangrijke paradoxen in het dominante Nederlandse zelfbeeld. Zij zal kijken naar die paradoxen als, aan de ene kant, verhalen die wij graag over onszelf aan onszelf vertellen en daartegenover staan dan een serie feitelijke gegevenheden die in strijd zijn met die verhalen. Hoe houden we die geliefde verhalen dan toch overeind? Dat doen wij door middel van witte onschuld. Tussen de bedrijven door hield Gloria Wekker een pleidooi om meer werk te maken van de vergelijkende studie van de behandeling en de perceptie van het Oostelijk en het Westelijk deel van het Nederlandse imperiale rijk. En tenslotte gaf zij enkele aanwijzingen over waar we ons op zouden kunnen/moeten richten, willen we proberen een gelijkwaardige samenleving te realiseren.

De zwermgeest: een filosofische reflectie op brein-computerinterfaces (2014/2015)

Prof. dr. Jos de Mul richtte zich in zijn lezing op de ontwikkeling van de collectieve intelligentie door een koppeling van individuele geesten met behulp van computernetwerken. Is dit de ontwikkeling binnen de evolutie van de mens op weg naar de homo sapiens 3.0? De homo sapiens 1.0 ontstond in Afrika en ontwikkelde zich van verzamelaar en jager naar landbouwer en veeteelthouder. Door het toenemend aantal mensen zal een volgende stap nodig zijn bijvoorbeeld door een intensivering van de voedselproductie, kweekvlees, verhuizen naar een andere planeet? Doordat de samenleving steeds complexer wordt, ontstaat er tegelijk een informatieoverlast. We leven nu opnieuw in een stenen tijdperk want de computer is gebaseerd op silenium = steen. Plato was afkerig van het schrift omdat daardoor het denken zou stoppen. Maar dankzij het schrift hebben wij zijn filosofie leren kennen. Nu worden we steeds afhankelijker van apparaten en systemen hetgeen onze autonomie vergroot, maar tegelijkertijd dringt zich de vraag op hoe betrouwbaar die systemen zijn? Achter iedere website zit een database die ons gedrag registreert. En daardoor verworden we van individuen (ondeelbare personen) tot dividuen (deelbare personen) en dit zal leiden tot een zwerm, zoals bijen of mieren met een gezamenlijke zwermgeest.